Urlop wypoczynkowy – komu przysługują dni wolne od pracy?

Majówka czy wakacje to czas wyjazdów i odpoczynku z przyjaciółmi oraz rodziną. Planujesz wycieczkę? Sprawdź, ile dni urlopu Ci przysługuje! Podpowiadamy, kto może iść na płatny urlop i jak długi może być okres wolnego. Skorzystaj z naszych porad i już dziś zaplanuj swój wiosenny lub letni wypoczynek! A jeśli w tym roku nigdzie nie wyjeżdżasz – dowiedz się, co zrobić z niewykorzystanym urlopem.

Komu przysługuje urlop wypoczynkowy?

Prawo do urlopu wypoczynkowego jest jednym z najważniejszych uprawnień pracownika. Przysługuje ono wszystkim zatrudnionym na podstawie umowy o pracę. Jeśli w danym roku kalendarzowym podjąłeś pracę po raz pierwszy, prawo do urlopu wypoczynkowego uzyskasz z upływem każdego miesiąca pracy – wówczas należy ci się 1/12 rocznego urlopu.

Liczba dni urlopu wypoczynkowego jest zależna od stażu pracy. Jeśli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat, przysługuje mu 20 dni wolnego. Osobom pracującym dłużej należy się 26 dni. W tym miejscu należy jednak zauważyć, że w przypadku pracowników zatrudnionych na niepełny wymiar etatu liczba wolnych dni będzie mniejsza. Z kolei jeśli pracownikowi został zmieniony wymiar etatu, urlop należy obliczyć proporcjonalnie do czasu pracy, w jakim jest zatrudniony i uwzględnić odrębnie okres pracy na poszczególnych etatach.

Jeśli pracownik jest zatrudniony w trakcie roku kalendarzowego, naliczany jest urlop proporcjonalny. Przy ustalaniu jego wymiaru należy wziąć pod uwagę, że miesiąc pracy odpowiada 1/12 wymiaru urlopu, niepełny miesiąc kalendarzowy pracy należy zaokrąglać w górę do pełnego miesiąca, a niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do pełnego dnia.

Do okresu zatrudnienia, od którego zależy wymiar urlopu, wliczają się wszystkie okresy poprzedniego zatrudnienia bez względu na sposób ustania stosunku pracy czy przerwy w zatrudnieniu. Do stażu pracy wliczają się również okresy nauki w szkole zawodowej, średniej szkole ogólnokształcącej, szkole policealnej i szkole wyższej.

Jak długi może być urlop?

Według Kodeksu Pracy co najmniej jedna część urlopu musi wynosić 14 dni, pozostałe pracownik może zaplanować w dowolny sposób, może również wykorzystać cały urlop za jednym razem. Pracodawca udziela wolnego zgodnie z planem urlopowym i w taki sposób, aby nie zakłócać pracy przedsiębiorstwa, nie dotyczy to jednak urlopu na żądanie, czyli 4 dni w całym roku kalendarzowym, które mamy prawo wykorzystać w przypadku nagłych zdarzeń losowych.

Zbudujemy Ci stronę, która sprzedaje. Sprawdź jak >> 

Dodatkowe dni wolne dla niektórych pracowników

Dodatkowe dni urlopu przysługują między innymi osobom niepełnosprawnym. Mają one prawo do dodatkowych 10 dni urlopu wypoczynkowego, który jest udzielany na takich samych zasadach, jak tradycyjny urlop. Prawo do dodatkowych dni wolnych nabywa osoba posiadająca orzeczenie o stopniu niepełnosprawności.

Dodatkowy urlop wypoczynkowy przysługuje również pracownikowi socjalnemu zatrudnionemu w ośrodku pomocy społecznej lub powiatowym centrum pomocy rodzinie, do którego obowiązków należy praca socjalna. Prawo do takiego urlopu nabywa on po przepracowaniu co najmniej 5 lat na stanowisku. W tym okresie nie może jednak nastąpić przerwa w zatrudnieniu.

Prawo do zwiększonego wymiaru urlopu wypoczynkowego mają także osoby pracujące na stanowiskach sędziego lub prokuratora. Jest to odpowiednio 6 dni roboczych po przepracowaniu 10 lat na danym stanowisku oraz 12 dni roboczych po przepracowaniu 15 dni na stanowisku. Do powyższego okresu wliczane są wszystkie okresy zatrudnienia w sądzie lub prokuraturze, a także okresy wykonywania zawodu adwokata lub radcy prawnego.

Wydłużone wakacje mają również nauczyciele, dla których przewidziane są ferie zimowe i letnie. Nauczyciel w czasie trwania ferii może być jednak zobowiązany do przeprowadzenia egzaminu, wykonywania prac związanych z zakończeniem roku szkolnego lub uczestniczenia w doskonaleniu zawodowym. Czynności te nie mogą jednak przekroczyć 7 dni. Jeśli w danej placówce nie są przewidziane ferie, wymiar urlopu wypoczynkowego wynosi 35 dni roboczych.

Co z niewykorzystanym urlopem?

Pracownik, który w danym roku nie wykorzystał całości przysługującego mu urlopu, ma prawo do wykorzystania go najpóźniej do 30 września następnego roku. Pracodawca ma obowiązek udzielenia zaległego urlopu w pierwszej kolejności. Może on również udzielić pracownikowi zaległego urlopu bez jego zgody, ponieważ prawo to określone jest w Kodeksie Pracy i ma ono bezwzględnie obowiązujący charakter. Pracownik nie ma prawa zrzec się urlopu i nie może odmówić jego wykorzystania.

Wciąż trwają pracę nad nowelizacją Kodeksu Pracy, w ramach której przewidywane są zmiany w urlopach rodzicielskich czy też wprowadzenie nowego rodzaju urlopu dla pracowników, z powodu działania siły wyższej.

A jeśli nadal nie udało Ci się wykorzystać wszystkich dni wolnych od pracy, to sprawdź, jak najkorzystniej zaplanować urlop w 2022 roku.