Jak być asertywnym w pracy?

Choć najczęściej kojarzymy ją ze sztuką mówienia „nie”, to warto pamiętać, że jest to termin dużo bardziej złożony. Wiąże się bowiem nie tylko z umiejętnością odmawiania, ale i ogólną filozofią życiową. Asertywność ma ogromne znaczenie na polu zawodowym – w kontaktach z klientami, współpracownikami czy przełożonymi. Sprawdź, czym charakteryzuje się postawa asertywna w pracy i przekonaj się, czy można się jej nauczyć.      

Czym jest asertywność? Definicja pojęcia 

Masz dużo obowiązków, ale nadal przyjmujesz kolejne projekty od szefa? Zdarza Ci się pracować po godzinach? A może akceptujesz wszelkie ustalenia pomimo wątpliwości? Jeśli tak, to prawdopodobnie cierpisz na brak asertywności w pracy. Choć chcesz powiedzieć „nie”, to obawiasz się reakcji drugiej strony. Odczuwasz strach przed stratą – biznesowego partnera, klienta czy stanowiska. Umiejętność odmawiania jest ważna nie tylko na polu zawodowym, ale również w codziennym życiu.

Zdaniem psychologów definicja asertywności odnosi się do ogólnej postawy życiowej. Dotyczy umiejętności komunikowania się z innymi ludźmi oraz świadomości własnych emocji. Jest to więc nie tylko zdolność do odmawiania, ale również prowadzenia rozmów i inicjowania kontaktów. Obejmuje konstruktywne i pozytywne stawianie granic oraz określanie swoich praw bez naruszania cudzych. 

Postawy asertywnej nie można wiązać ani z uległością, ani z agresywnością. Wspomniana cecha należy do kompetencji miękkich i stanowi jedną z najbardziej pożądanych oraz uniwersalnych umiejętności w pracy. Jest cechą nabytą, co oznacza, że można, a czasem nawet trzeba się jej nauczyć. A dlaczego warto być asertywnym? Przede wszystkim, aby nie gromadzić w sobie negatywnych emocji. Dzięki takiej zdolności można ponadto:

• zbudować pewność siebie;

• zmniejszyć poziom codziennego stresu;

• łatwiej podejmować trudne decyzje;

• ograniczyć liczbę konfliktów;

• zmniejszyć napięcie w miejscu pracy;

• zbudować korzystny wizerunek;

• stworzyć środowisko pracy wspierające wymianę poglądów;

• poprawić relacje w zespole i z przełożonymi;

• wyznaczyć granice;

Zbudujemy Ci stronę. Sprawdź jak >>>

Asertywność w pracy – przykłady 

Choć powszechnie asertywność w pracy i w życiu uznaje się za umiejętność mówienia „nie”, to jest to postawa pomiędzy agresywnością a uległością. Stanowi zdolność negocjacji i dojścia do kompromisu. Charakteryzujesz się tą cechą, jeśli potrafisz wyrażać swoje zdanie jasno, nie naruszając przy tym prawa innych ludzi do posiadania własnych opinii. Wśród zachowań asertywnych możemy wymienić również:

• wypracowywanie kompromisów i prowadzenie komunikacji;

• wyrażanie w pozytywny sposób swoich opinii, potrzeb, uczuć i życzeń;

• odmawianie bez poczucia winy – zdolność mówienia „nie”;

• samodzielne podejmowanie decyzji i branie za nich odpowiedzialności;

• trzymanie emocji na wodzy;

• odporność na naciski z zewnątrz;

• umiejętność przyznania się do błędu i przeprosin;

• dochodzenie i egzekwowanie własnych praw;

• akceptacja błędów, wyciąganie wniosków i dostrzeganie sukcesów;

• reprezentowanie własnych interesów przy poszanowaniu praw innych;

• zmiana zdania i podjętych wcześniej decyzji;

• przyjmowanie krytyki, ocen, komplementów i przyznawanie się do pomyłek;

W przypadku postawy asertywnej w pracy mówimy przede wszystkim o konstruktywnej odmowie przyjęcia dodatkowych zobowiązań czy nadgodzin, poszanowaniu opinii przełożonych i pracowników oraz wzięciu na siebie odpowiedzialności za popełnione błędy czy akceptacja pochwał. Co ciekawe, może to być również zainicjowanie rozmowy o podwyżkę.

Jak być asertywnym w pracy?

Nikt nie rodzi się osobą asertywną. W szkole, w domu i w miejscu pracy – wchodząc w relacje z innymi, rozwijamy tę ważną umiejętność przez całe życie. Jak można się jej nauczyć? Przede wszystkim należy zacząć od poprawy swojej samooceny. Trudno bowiem bronić swoich racji, gdy nie wierzymy we własne możliwości. W przypadku problemów z asertywnością może pomóc konsultacja psychologiczna, która pozwoli zrozumieć przyczyny problemów.

Omawianą zdolność można rozwijać również podczas treningów. Jest to szereg ćwiczeń o grupowym lub indywidualnym charakterze. Wśród najciekawszych technik asertywności znalazły się:

• Zdarta płyta – jedna z najciekawszych praktyk wykorzystywana w sytuacji, gdy jednorazowa odmowa jest niewystarczająca. Polega na kilkukrotnym powtarzaniu dokładnie takiego samego komunikatu i bez zmiany argumentów – aż do skutku. 

• Mistrz jujitsu – na szkoleniu asertywności wykorzystuje się techniki nawiązujące do wschodnich sztuk walki. Wspomniana wersja opiera się na zastosowaniu w rozmowie argumentów, które zostały użyte przez rozmówcę. Nie musimy się im bowiem przeciwstawiać czy je przyjmować.

• Asertywne uznanie błędu – metoda wymaga przyznania się do pomyłki, jeżeli rzeczywiście się jej dopuściliśmy. Należy przy tym wykazać, że błąd nie wiąże się jednak z przytłaczającym poczuciem winy. W ten sposób zyskujemy szacunek innych pracowników.   

Warto pamiętać, że pracownicza asertywność wbrew pozorom stanowi o profesjonalizmie zatrudnionego. Może okazać się dużo lepszą wizytówką pracownika niż gotowość do wykonywania dodatkowych zadań wbrew sobie czy nadmierna uległość. Umiejętność pozwala odnosić sukcesy i budować udaną karierę zawodową.

Sprawdź również: jakie kompetencje miękkie pracownika są najważniejsze na rynku pracy?