Biznesplan – od czego zacząć jego opracowanie?

Biznesplan to długofalowy i kompleksowy plan działań, które chcemy zrealizować w przyszłości wraz z analizą czynników zewnętrznych i wewnętrznych determinujących powodzenie przedsięwzięcia.  Biznesplan można przygotować na starcie biznesu, gdy rozważa się rozpoczęcie działalności gospodarczej, jak i w trakcie prowadzenia firmy, gdy poszukuje się możliwości rozwoju i intensyfikacji efektywności produkcji, sprzedaży.

Nie ma uniwersalnego przepisu na biznesplan. Wynika to z różnorodności sytuacji, w których biznesplan powinien być przedstawiony. To, czy mamy do czynienia z nowym przedsięwzięciem biznesowym, czy przygotowujemy biznesplan dla istniejącej firmy, ma duże znaczenie. Specyfika branży, obszar działalności i zakres przedsięwzięcia w dużym stopniu determinuje także kształt dokumentacji.

Zanim zabierzemy się za opracowanie biznesplanu, warto zadać sobie kilka pytań:

• Co i kiedy chcemy zrobić?
• Gdzie chcemy prowadzić nasze przedsięwzięcie?
• Dla kogo przeznaczona będzie oferta firmy ?
• W jaki sposób będziemy działać na rynku?
• Za pomocą jakich zasobów będziemy prowadzić działalność?
• W jakim czasie chcemy zrealizować nasze cele?
• Jak będzie wyglądała firma za rok, dwa, trzy lata?

Odpowiedzi pomogą w przygotowaniu biznesplanu, czyli swoistej „mapy drogowej” dla firmy.

Sam proces przygotowania biznesplanu także należy zaplanować. Pomocne mogą być poniższe pytania:

• Jaki jest cel biznesplanu?
• Jakie informacje powinien zawierać i kto je dostarczy?
• Z jakich głównych części będzie się składał?
• Kto będzie opracowywał poszczególne części?
• Kto będzie koordynatorem całości prac i odpowiada za redakcję?
• Jakie założenia przyjąć do prognoz? (optymistyczne, pesymistyczne)

Jakość biznesplanu zależy od kompetencji osób, które go przygotowały oraz od wiarygodności dostępnych informacji. Tworząc biznesplan, należy wziąć pod uwagę jego kluczowe elementy.

Elementy biznesplanu

• Streszczenie przedsięwzięcia
• Ogólna charakterystyka przedsiębiorstwa
• Opis produktu lub usługi
• Analiza rynku i konkurencji
• Cele przedsiębiorstwa
• Plan marketingowy
• Plan działalności operacyjnej
• Plan organizacji i zarządzania
• Plan zatrudnienia
• Harmonogram
• Plan finansowy
• Ocena finansowa

Streszczenie przedsięwzięcia

Biznesplan rozpoczyna się od streszczenia, czyli podsumowania głównych założeń, wniosków oraz syntezy przewidywanych wyników finansowych przedsięwzięcia. Streszczenie powstaje na końcu całej pracy włożonej w opracowanie biznesplanu, jako kwintesencja poczynionej analizy.

Chcesz zwiększyć ruch na stronie? Zbudować zaufanie klientów? Doradzimy Ci, jak to zrobić. Sprawdź>>

Ogólna charakterystyka przedsiębiorstwa

Ogólna charakterystyka przedsiębiorstwa powinna zawierać podstawowe informacje:

• Nazwa i forma prawna
• Przedmiot działalności
• Siedziba (adres, dane kontaktowe)
• Charakterystyka właścicieli (kompetencje, doświadczenie biznesowe, udział procentowy w kapitale firmy)

Opis produktu lub usługi

Zwięzła charakterystyka produktu lub usługi powinna umożliwić szybkie zaznajomienie się z przedmiotem przedsięwzięcia, dla którego przygotowany jest biznesplan. W tej części musi znaleźć się proste wyjaśnienie:

• Co chcesz zaoferować? (rodzaj produktu lub usługi, cechy i zalety, funkcjonalności)
• Dlaczego ktoś będzie chciał to kupić? (potencjalni klienci, opis korzyści dla klientów)

Analiza rynku i konkurencji

W tej części pracy nad biznesplanem wykorzystuje się najczęściej analizę SWOT, pozwalającą na ocenę atutów i słabych stron firmy lub przedsięwzięcia oraz szans i zagrożeń, jakie wiążą się z szeroko rozumianym otoczeniem (globalnym, lokalnym, branżowym), w którym działa firma.

Klasyczna macierz SWOT to zestawienie 4 grup czynników, analizowanych w ujęciu działalności firmy oraz jej otoczenia:

Mocne i słabe strony zależą w dużej mierze od czynników, na które jako właściciel firmy można mieć realny wpływ (np. lokalizacja, konkurencja, zasoby, doświadczenie, kompetencje, jakość, innowacje, promocja, koszty). Szanse i zagrożenia to czynniki zewnętrzne, które zachodzą w otoczeniu rynkowym, na które nie ma się wpływu (np. system podatkowy, sytuacja gospodarcza, bariery wejścia, technologie, trendy rynkowe, preferencje odbiorców, sezonowość).

 Dla pogłębienia analizy atrakcyjności sektora wykorzystuje się często metodę 5 sił Portera pozwalającą na dokładniejszą ocenę konkurencji, szans i zagrożeń z uwagi na dodatkowe oceny:

1. Siły przetargowej dostawców
2. Siły przetargowej odbiorców
3. Natężenia walki konkurencyjnej wewnątrz sektora (branży)
4. Groźby wejścia na rynek nowych producentów
5. Groźby wprowadzenia na rynek substytutów

Cele przedsiębiorstwa

• Cele krótkoterminowe – na najbliższy rok
• Cele długoterminowe – w dłuższej perspektywie (np. dwóch, trzech lat)

Plan marketingowy

Dobrze napisany plan marketingowy wskazuje na taktyki i narzędzia, przy pomocy których będzie się pozyskiwało potencjalnych klientów. Jego przygotowanie opiera się o „marketing – mix”, w ramach którego bierze się pod uwagę następujące elementy:

        Produkt

• Na jaki rynek jest przeznaczony produkt? (segment, zasięg geograficzny)
• Jaki jest popyt? (trendy, zachowania potencjalnych klientów)
• Jaką sprzedaż przewidujesz? (wyniki i estymacje)
• Jaka jest  konkurencja? (bezpośredni i pośredni konkurenci, ich spodziewana reakcja)
• Jaka jest Twoja przewaga konkurencyjna? (wyróżnienie na tle konkurencji)

         Cena

• Jaką przewidujesz politykę cenową? (ceny, oferty, programy lojalnościowe)
• W jakiej wysokości będziesz mógł stosować rabaty? (minimalna rentowność)

       Dystrybucja

•  Jakimi kanałami dystrybucji zamierzasz dotrzeć do potencjalnych klientów? (sprzedaż bezpośrednia, telemarketing, sprzedaż online, sprzedaż stacjonarna, sprzedaż hurtowa, franchising)

        Promocja

• W jaki sposób będziesz informował o produktach, usługach potencjalnych klientów?
• Jakie narzędzia promocji i reklamy przewidujesz? (online, offline)

Plan działalności operacyjnej

Plan działalności operacyjnej zależy od przedmiotu działania firmy. W tej części biznesplanu należy opisać następujące zagadnienia:

• Technologia
• Nakłady inwestycyjne
• Źródła finansowania inwestycji
• Plan ilościowy produkcji lub świadczenia usług
• Zaopatrzenie
• Ochrona środowiska

 Plan organizacji i zarządzania

• Struktura organizacyjna
• Model zarządzania

 W przypadku małego i średniego przedsiębiorstwa to prosty schemat organizacyjny firmy oraz krótka charakterystyka głównych funkcji zarządzania, czyli: planowania, organizacji, komunikacji, motywacji, kontroli.

Plan zatrudnienia

• Struktura zatrudnienia
• Wynagrodzenia

 W tej części biznesplanu podajemy przede wszystkim liczbę zatrudnionych osób na danych stanowiskach, formę i okres zatrudnienia oraz politykę płac (stawki miesięczne wynagrodzenia, system prowizji, system motywacyjny).

Harmonogram

Harmonogram prezentuje kluczowe zadania w okresie, dla którego przygotowany został biznesplan, wraz z terminami ich realizacji.  

Plan finansowy

Plan finansowy to jedna z najważniejszych części biznesplanu, która daje odpowiedź na pytanie, czy przedsięwzięcie się opłaca, czy ma realne szanse powodzenia. Jest to zestawienie przychodów i kosztów związanych z prowadzaną działalnością gospodarczą oraz  perspektywy finansowe, jakie upatrujemy w związku z analizowanym przedsięwzięciem.

Z reguły ta część biznesplanu prezentowana jest w sposób tabelaryczny – w ujęciu miesięcznym lub kwartalnym dla pierwszych dwóch lat; kolejne lata – w ujęciu rocznym. Typowy plan finansowy składa się z następujących analiz:

• Bilans (jeśli firma już istnieje)
• Planowane przychody
• Planowane koszty
• Rachunek wyniku
• Planowane nakłady inwestycyjne
• Planowane przepływy pieniężne (cash flow)

 Bilans to aktualny obraz sytuacji finansowej firmy. Prezentuje go zestawienie aktywów, czyli aktualnie posiadanych zasobów (np. maszyny, urządzenia, nieruchomości, środki pieniężne) oraz pasywów, czyli źródeł finansowych (np. kredyty, pożyczki, leasing, środki własne).

 Plan finansowy przy analizie nowego, niedużego przedsięwzięcia może być ograniczony do planu rachunku wyników, czyli rachunku zysków i strat oraz planu przepływów pieniężnych, czyli zestawienia wpływów i wydatków gotówkowych. Jednakże warto w pełni zaprezentować wszystkie elementy, także przychody, koszty i nakłady inwestycyjne, aby biznesplan był przejrzysty, kompletny i wiarygodny.

Ocena finansowa

Ocena finansowa w małej i średniej firmie dokonywana jest w oparciu o podstawowe zestawienia finansowe, spośród których ocena poziomu i dynamiki zysku netto, przepływów pieniężnych netto oraz wskaźnik rentowności sprzedaży są najistotniejsze.

 Biznesplan to dokument decyzyjny, w którym prezentowana jest koncepcja działania firmy w ujęciu perspektywicznym. Jak każdy plan odnoszący się do przyszłości związany jest z ryzykiem. Musi więc podlegać ciągłej modyfikacji z uwagi na konieczność weryfikacji i dopasowywania założeń do zmieniającej się rzeczywistości rynkowej.